Świetlane czasy paleolitu

Hiszpanie z Uniwersytetu Kantabryjskiego sprawdzili, jaki typ oświetlenia stosowali ludzcy mieszkańcy jaskiń za czasów paleolitu. Zrekonstruowali trzy typy, a za poligon testowy robiła jaskinia Isuntza 1 w Baskonii.

 

Wyniki

Na pierwszy ogień [cholerna gra słów] poszło pięć pochodni - każda z różnych proporcji bluszczu, drewna jałowcowego i kory brzozy (ilość żywicy sosnowej była stała); do czterech dodano też szpik jelenia. Najwolniejsza paliła się 61 minut, najszybsza 21. Dodatkowo nieregularnie przygasały, ale dało się je odpalić na nowo, po prostu nimi machając. Nadawały się do eksploracji i dużych przestrzeni, ze względu na jasne światło w promieniu około 6 metrów, które nie oślepiało użytkownika. Minus stanowił gęsty dym. 

A - pochodnia przez zapaleniem; B - ślady po ogniu na ścianach;
C - resztki odpadłe podczas palenia

Dwie kamienne lampki wypełniono szpikiem bydlęcym, do jednej dodano żywicę. Paliły się dłużej od pochodni, nawet ponad godzinę, niestety były znacznie mniej jasne - do 3 metrów (więcej, jeśli dodało się kolejne knoty). Były też trudne w transporcie - nie oświetlały podłogi, do tego oślepiały [i ten ciekły tłuszcz] - uznano więc, że stosowano je w małych pomieszczeniach. Plusem było to, że nie emitowały za wiele dymu. 

A - lampka przed zapaleniem; B - minutę od zapalenia;
C - 43 minuty od zapalenia

Kominek z jałowca, dębiny i brzozy, zwany prościej ogniskiem, okazał się niewypałem [mózgu, stop]. Nie dość, że kopciło to-to nieziemsko, to jeszcze zgasło raptem po półgodzinie. Winę zrzucono na nieuwzględnienie prądów powietrza 

A - ognisko przed rozpaleniem; B - ognisko po zgaśnięciu;
C - rozgrzebane resztki

_________________
źródła (w tym ilustracje):
https://www.focus.pl/artykul/wyobraz-sobie-ze-zyjesz-w-paleolicie-czym-najlepiej-oswietlisz-jaskinie (il. 2, 3, 4)
https://kopalniawiedzy.pl/systemy-oswietleniowe-pochodnie-lampki-ognisko-paleolit-jaskinia,33879 (il. 1)